Με εικόνες να διαδέχονται η μία την άλλη ανασύροντας αγαπημένες παιδικές μνήμες χωμάτινων μονοπατιών που οδηγούν σε καταπράσινα μικρά χωριά της Ελλάδας με όμορφα σπίτια, πεντακάθαρες αυλές και πολύχρωμα λουλούδια, δίνεται το έναυσμα μίας ξεχωριστής περιήγησης σε οικισμούς που το φυσικό τους μέγεθος ωχριά μπροστά στη φλόγα της παράδοσης που καίει άσβεστη, ανέγγιχτη στο πέρασμα του χρόνου.
Δίλοφο Νομού Ιωαννίνων: Ένας παραδοσιακός οικισμός με δεσπόζουσα Ζαγορίτικη αρχιτεκτονική
Το Δίλοφο είναι ορεινό χωριό του νομού Ιωαννίνων και ανήκει στο συγκρότημα των Ζαγοροχωρίων της Ηπείρου. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 900 μέτρων στις πλαγιές της Τύμφης. Απέχει 32 χιλιόμετρα από την πόλη των Ιωαννίνων ενώ η πρόσβαση είναι αρκετά εύκολη ακολουθώντας τις πινακίδες αφού το χωριό δεν βρίσκεται πάνω στον οδικό δρόμο. Αυτή η χαρακτηριστική ιδιομορφία του σε συνδυασμό με την απαγόρευση διέλευσης αυτοκινήτων εντός του οικισμού, έχει συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση της παραδοσιακής του ταυτότητας.
Ο χαρακτηρισμός του οικισμού ως παραδοσιακού και διατηρητέου έχει προσδώσει μοναδική αυθεντικότητα στη Ζαγορίτικη αρχιτεκτονική του χωριού καθώς επιτρέπονται μόνο αναστηλώσεις και ανακατασκευές παλαιών κτισμάτων.
Το παλαιότερο όνομα του χωριού μέχρι το 1920 ήταν Σοποτσέλι, ονομασία που στα σλάβικα και βλάχικα σημαίνει “τόπος με πολλά νερά”. Είναι χτισμένο πάνω σε δύο λόφους, με μικρές σχετικά κλίσεις. Αναπτύσσεται γύρω από την Κεντρική Πλατεία (Μεσοχώρι), από όπου ξεκινούν ακτινωτά οι τρεις βασικοί πεζόδρομοι (καλντερίμια), που οδηγούν στις τρεις συνοικίες, Πάνω Μαχαλάς, Κάτω Μαχαλάς και Πέρα Μαχαλάς.
Στα αξιοθέατά του περιλαμβάνονται πέτρινες βρύσες, λιθόστρωτα καλντερίμια, μικρά εκκλησάκια και αρχοντικά όπως το αρχοντικό Μακροπούλου(Λουμίδη), αποτελώντας την ψηλότερη κατοικία στα Ζαγοροχώρια με ύψος που φτάνει τα 13,5 μέτρα. Σύμφωνα με την παράδοση του τόπου, ο γιος ενός πλούσιου Ζαγορίτη νυμφεύθηκε μία κοπέλα από το γειτονικό χωριό Κουκούλι. Όταν εγκαταστάθηκαν στο σπίτι του γαμπρού στο Δίλοφο, η κοπέλα εξέφρασε έντονη νοσταλγία για το χωριό της. Τότε λοιπόν, ο σύζυγος έχτισε για χάρη της το πανύψηλο αρχοντικό ώστε να μπορεί η γυναίκα του να αγναντεύει το χωριό της από τα ψηλότερα πατώματα του.
Στο Δίλοφο υπάρχουν εκατό αρχοντικά από τα οποία ελάχιστα κατοικούνται μόνιμα. Υπάρχουν επίσης εκτός της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1850) και πολλά μικρότερα παρεκκλήσια και μοναστήρια όπως Παναγίας, Σωτήρος, Άγιοι Ταξιάρχες, Αγία Παρασκευή. Το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού το ανακήρυξε ως Ιστορικό Τόπο. Σύμφωνα με την κατά πλειοψηφία απόφαση του Συμβουλίου, ο οικισμός Δίλοφο Ζαγορίου κηρύσσεται ιστορικός τόπος «λόγω της αρχιτεκτονικής, πολεοδομικής και λαογραφικής σημασίας του».
Kαστάνιτσα: Ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγικούς καστανεώνες της Ελλάδας
Η Καστάνιτσα είναι ορεινό χωριό της Αρκαδίας, στα σύνορα των νομών μεταξύ Αρκαδίας και Λακωνίας και χτισμένο στις πλαγιές του Πάρνωνα σε υψόμετρο 840 μέτρων. Ανήκει στα Τσακωνοχώρια, στα χωριά που ιδρύθηκαν από Τσάκωνες και αποτελεί το πρώτο Τσακωνοχώρι για το οποίο υπάρχει γραπτή αναφορά. Το χωριό διατηρεί αναλλοίωτα στοιχεία της Τσακώνικης παράδοσης και έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός.
Ο πανέμορφος παραδοσιακός οικισμός που συνδέει τη φύση με τον άνθρωπο, θεωρείται από τα πιο ιδανικά μέρη για ηρεμία, περιπλανήσεις και πεζοπορίες στα μονοπάτια που διασχίζουν το δάσος το οποίο την περιβάλλει.
Μοναδική εμπειρία εμπειρία απόδρασης είναι το μονοπάτι Καστάνιτσας – Πραστού, το οποίο διέρχεται μέσω του φαραγγιού της Μαζιάς. Για εκατοντάδες χρόνια αποτελούσε τον σημαντικότερο δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα στα δύο Τσακωνοχώρια έως μέχρι τη δεκαετία του 1970, όπου και έλαβαν χώρα οι πρώτες κατασκευές των οδικών αρτηριών της περιοχής.
Τα καστανοδάση γύρω από το χωριό, που του δίνουν και το όνομά του, εκτείνονται σε 4.500 στρέμματα, περιλαμβάνοντας περίπου 38.000 δέντρα. Η Καστάνιτσα, άλλωστε, παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγικούς καστανεώνες της Ελλάδας. Είναι όλοι ιδιόκτητοι, με τη μέση ετήσια παραγωγή να αντιστοιχεί τα τελευταία τους 200 τόνους (το 1960 ξεπερνούσε τους 500 τόνους).
Συρράκο Ιωαννίνων: Το ιστορικό αρχοντοχώρι της Ηπείρου
Πολλά έχουν γραφτεί για την προέλευση του ονόματος «Συρράκο». Κάποιοι ανέφεραν ότι το όνομα προήλθε από τα πολλά νερά που συρρέουν στο χωριό. Άλλοι ότι προέρχεται από τις Συρρακούσες, πόλη της Ιταλίας και άλλοι από τον πρώτο ηγέτη των κατοίκων, Σύρο.
Ο Π. Αραβαντινός γράφει ότι πήρε το όνομα από τον γιαννιώτη ιδιοκτήτη του χωριού Συρράκο. Γι’αυτό πιθανότερη φαίνεται πως είναι η άποψη του Ηπειρώτη ιστοριοδίφη Ιωάννη Λαμπρίδη που σημειώνει ότι η λέξη Σεράκου είναι βλάχικη και σημαίνει φτώχεια και γυμνότητα.
Το Συρράκο είναι ιστορικό αρχοντοχώρι της Ηπείρου . Βρίσκεται 52 χλμ. νοτιοανατολικά των Ιωαννίνων, στο όρος Περιστέρι, σε υψόμετρο 1200 μέτρα. Η ημερομηνία που κτίστηκε το χωριό παραμένει άγνωστη. Το πιθανότερο είναι ότι ο πρώτος οικισμός δημιουργήθηκε τον 15ο αιώνα.
Το Συρράκο σταδιακά, ιδίως μετά τη λήξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, ερημώθηκε θυμίζοντας φάντασμα του ένδοξου παρελθόντος του. Τις τελευταίες δεκαετίες ξεκίνησε μια περίοδος ανοικοδόμησης του χωριού. Η αγάπη των Συρρακιωτών για την πατροπαράδοτη κατοικία τους είχε σαν αποτέλεσμα την κατασκευή 100 περίπου νέων σπιτιών και την επισκευή πολλών άλλων.
Οι προοπτικές ωστόσο για επιστροφή των κατοίκων και μόνιμη κατοίκηση στο χωριό δεν είναι ευοίωνες. Το Συρράκο διαθέτοντας απαράμιλλη αρχιτεκτονική, ξεχωρίζοντας για το θαυμαστό φυσικό κάλλος, τους ξενώνες, τα δύο λαογραφικά μουσεία και τη βελτίωση του οδικού δικτύου μπορεί να θέσει τις βάσεις για τουριστική αξιοποίηση με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον καταφέροντας να ανακτήσει τη χαμένη του αίγλη.
Πελετά: O οικισμός που ξεδιπλώνει ένα αφήγημα απαράμιλλης αρχιτεκτονικής και φυσικού κάλλους
O παραδοσιακός οικισμός των Πελετών απλώνεται σε ένα όμορφο οροπέδιο στη νοτιοανατολική πλευρά του Πάρνωνα σε υψόμετρο 660 μέτρων. Η πέτρα αποτέλεσε την πρώτη και κύρια ύλη με την οποία οι κάτοικοι του χωριού οικοδόμησαν τις ιδιωτικές τους κατοικίες. Η αρμονία των οικιών με το φυσικό περιβάλλον και τον απαράμιλλο σεβασμό προς τη φύση οδήγησαν στη δημιουργία ενός μαγευτικού παραδοσιακού οικισμού.
Λιθόκτιστες επιβλητικές κατοικίες δίνουν ένα δυναμικό παρόν, αναδεικνύοντας τον παραδοσιακό χαρακτήρα της κοινότητας, την οποία οι κάτοικοι με περίσσεια φροντίδα διατηρούν ακόμη και σήμερα. Η περίτεχνη αρχιτεκτονική αποτελεί πηγή έμπνευσης, θαυμασμού και προσδίδει έναν ξεχωριστό χαρακτήρα προβάλλοντας τόσο σε Έλληνες όσο και ξένους επισκέπτες την πλούσια ιστορία του χωριού.
Υπέροχα φυσικά τοπία αλλά και τεχνητά αρχιτεκτονήματα απεικονίζουν ένα γραφικό και συνάμα ειδυλλιακό χώρο όπου εκτείνεται το χωριό των Πελετών. Η δροσιά και το κλίμα του χωριού συνεπαίρνουν οδηγώντας σε ένα μοναδικό ταξίδι περίτεχνων εικόνων και φυσικών παραστάσεων. Τις βραδινές ώρες θα έχετε τη δυνατότητα να μυηθείτε στη μυσταγωγία του χωριού, πίνοντας ένα ποτήρι από το περίφημο πελετιώτικο κοκκινέλι.
Πούλιθρα: Το αμάλγαμα νησιωτικής και Ηπειρωτικής Ελλάδας
Το χωριό Πούλιθρα, ένας παραθαλάσσιος οικισμός του νομού Αρκαδίας, συναντάται λίγο μετά το Λεωνίδιο προσφέροντας νότες ηρεμίας και χαλάρωσης. Σχεδόν ανέγγιχτο ακόμα από τον μαζικό τουρισμό, διατηρεί τη γραφικότητα και τα παραδοσιακά στοιχεία που διάχυτα το χαρακτηρίζουν.
Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο καθηγητή Κωνσταντίνο Ρωμαίο, στα Πούλιθρα βρίσκεται η αρχαία πόλη Πολίχνη, την οποία αναφέρει ο ιστορικός Πολύβιος. Η ακρόπολη της αρχαίας πόλης βρίσκεται στο λόφο που είναι δίπλα από το λιμάνι του χωριού. Σήμερα, στον υδροβιότοπο της περιοχής υπάρχουν ίχνη του αρχαίου λιμανιού (δέστρες). Επίσης, στο λόφο (βίγλα) υπάρχει αρχαίο κάστρο και βυζαντινά τείχη.
Με την Aρκαδική φύση να συναντάται και εδώ στο μεγαλείο της, το πράσινο από τις παρυφές του Πάρνωνα λειτουργεί ως το φυσικό φόντο του χωριού, το οποίο κατηφορίζει νωχελικά προς τη θάλασσα.
Λιγοστά ασβεστωμένα σπίτια με ολάνθιστα πλουμιστές αυλές, εντυπωσιακά αρχοντικά που ακολουθούν την τοπική, παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Κυνουρίας και ένα μικρό και γραφικό λιμανάκι φωτογραφίζουν την ξεχωριστή ομορφιά του οικίσκου.
Στην άκρη του χωριού συναντάται το εκκλησάκι του Άη Γιώργη, το οποίο προσεγγίζεται με βαρκάκι και προσφέρει πανοραμική θέα στο χωριό και τα νερά του Αιγαίου. Η παραλία του χωριού είναι μικρή με λεπτό βοτσαλάκι και κρυστάλλινα νερά.
Ελληνικά 
English (UK)