Από τη Βόρεια Ελλάδα μέχρι το Νότιο και Βόρειο Αιγαίο και την Πελοπόννησο, ιστορίες τρύγου μας μεταφέρονται μέσα από 6 κτήματα – οινοποιεία σκιαγραφώντας την πορεία της φετινής σεζόν.
Mε δυσκολία “έτρεξε” το φετινό τρυγητό, με τις συνθήκες να ήταν εξαιρετικά απαιτητικές και με την κλιματική αλλαγή η οποία έχει εξελιχθεί σε μία παγκόσμια απειλή να δημιουργεί μία σειρά από ζημίες στις περισσότερες αμπελουργικές ζώνες της χώρας. Η έλλειψη βροχοπτώσεων ιδιαιτέρως κατά την διάρκεια του χειμώνα όπως κατ’ επέκταση και των χιονοπτώσεων στους ορεινούς όγκους αποτέλεσε όπως αποδείχθηκε ένα μείζον ζήτημα. Από την άλλη οι παρατεταμένες βροχές ιδιαιτέρως την άνοιξη έφεραν σαφώς τα δικά τους προβλήματα στον αμπελώνα όπως επίσης και οι καύσωνες που ακολούθησαν κατά την διάρκεια του καλοκαιριού.
Ένας τρύγος 2023 ιδιαίτερα απαιτητικός και αντίξοος, ευτυχώς όμως όπως αναφέρουν οι περισσότεροι οινοποιοί και οινολόγοι από διαφορετικά κτήματα και αμπελουργικές ζώνες με δυναμικά, “εκφραστικά” κρασιά.
Οινοποιείο Αρτέμης Καραμολέγκος, Σαντορίνη
Ένας από τους πιο απαιτητικούς τρύγους των τελευταίων ετών έμοιαζε να είναι ο φετινός, δοκιμάζοντας τόσο τις αντοχές της πρώτης ύλης όσο και του ανθρώπινου δυναμικού καθώς μέχρι και την στιγμή της συγκομιδής δεν μπορούσε να εκτιμηθεί ούτε η ποσότητα ούτε και η ποιότητα των σταφυλιών.
Η καλλιεργητική περίοδος 2022-2023 χαρακτηρίστηκε από έναν ήπιο χειμώνα με περιορισμένες βροχοπτώσεις οι οποί- ες μέχρι και τον Δεκέμβριο δεν ξεπέρασαν τα 40 mm. Την άνοιξη σημειώθηκαν άνεμοι χωρίς να επηρεάσουν σημαντικά την έκπτυξη των οφθαλμών των φυτών. Το επόμενο διάστημα εξελίχθηκε με φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα θερμοκρασίας και βροχόπτωσης. Η απρόσμενη για την περιοχή χαλαζόπτωση στις 23 Απριλίου καθόρισε σε μεγάλο βαθμό τη χρονιά και τις αποδόσεις της, προκαλώντας μείωση της παραγωγής κατά 40 – 80 % σε συγκεκριμένες περιοχές.
Τα μελτέμια έκαναν αισθητή την παρουσία τους στις αρχές Αυγούστου, επιτρέποντας την σταδιακή ωρίμανση του φρούτου. Ο τρυγητός ξεκίνησε για το Οινοποιείο Αρτέμης Καραμολέγκος στις 16 Αυγούστου με την ποικιλία Αθήρι, 5 ημέρες αργότερα από το 2022 και συνεχίστηκε με τις ποικιλίες Ασύρτικο και Μαυροτράγανο. Έπειτα εξελίχθηκε σταδιακά και ολοκληρώθηκε με την ποικιλία Αηδάνι στις 5 Σεπτεμβρίου. Η συνολική παραγωγή φαίνεται να είναι η χαμηλότερη από εκείνη του 2022, με αποδόσεις που αγγίζουν μείωση της τάξης του 50- 90% ανάλογα την περιοχή. Η τιμή των σταφυλιών προσαρμόστηκε στην αυξημένη ζήτηση και ξεπέρασε κατά 25% εκείνη της εσοδείας του 2022.
Η επιλογή της ημέρας τρυγητού των αμπελοτεμαχίων και η αυστηρή διαλογή της πρώτης ύλης οδήγησαν σε ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα. Οι παραγόμενοι οίνοι τηρούν την τυπικότητα τις ποικιλίας τόσο στο αρωματικό τους προφίλ όσο και στη συμπύκνωση και τη δομή. Η χαρακτηριστική φρεσκάδα του Ασύρτικου που οφείλεται στην υψηλή οξύτητα, βρίσκεται σε απόλυτη ισορροπία με την αλκοόλη επιβεβαιώνοντας ότι το Ασύρτικο είναι μία ποικιλία προσαρμοσμένη να αντέχει ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες, απόλυτα εναρμονισμένη με το περιβάλλον της Σαντορίνης.
Domaine Νικολάου, Νεμέα
Ο φετινός τρύγος στη Νεμέα μας άφησε τελικώς με ικανοποίηση παρ’ όλες τις αντιξοότητες και τις προκλήσεις που μας έθεσε η κλιματική αλλαγή. Την έλλειψη φυσιολογικού χειμώνα με ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες και ελλιπείς χιονοπτώσεις στα ορεινά, ακολούθησαν παρατεταμένες περίοδοι βροχοπτώσεων τον Μάιο και τον Ιούνιο δημιουργώντας ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης περονόσπορου ιδιαίτερα στις πρώιμες και ευαίσθητες ποικιλίες.
Οι καύσωνες στις αρχές Ιουλίου μείωσαν ακόμα περισσότερο την παραγωγή επιβραδύνοντας την φυσιολογική ανάπτυξη και ωρίμανση των σταφυλιών. Οι βροχοπτώσεις αρχές Σεπτεμβρίου καθυστέρησαν τον ήδη όψιμο τρύγο του Aγιωργίτικου αλλά δεν επηρέασαν την ποιότητα των σταφυλιών.
Η χρονιά κρίνεται απαιτητική και δύσκολη αμπελουργικά και η ποσότητα μειωμένη, αλλά το τελικό αποτέλεσμα δικαιώνει τους κόπους του προσωπικού του οινοποιείου με την γεμάτη συμπύκνωση, τον φρουτώδη χαρακτήρα και την ισορροπημένη οξύτητα.
Κτήμα Παυλίδη, Δράμα
Λίγες ημέρες μετά τον Δεκαπενταύγουστο, τα ρολόγια έδειχναν 10 μ.μ. και οι τρυγητές του Κτήματος Παυλίδη βρίσκονται στους ιδιόκτητους αμπελώνες του κτήματος με μοναδικό σκοπό να τρυγήσουν τα ώριμα, για την εποχή, σταφύλια! Τα σταφύλια της λευκής ποικιλίας Sauvignon blanc είναι αυτά που έφτασαν πρώτα στο βέλτιστο επίπεδο ωριμότητας και έδωσαν το έναυσμα για την έναρξη του τρύγου για το 2023! Σύμφωνα με τον Γεωπόνο και Διευθυντή Αμπελώνων του κτήματος, Ιωάννη Χρόνη, ο φετινός τρυγητός είναι όψιμος περίπου μία εβδομάδα και η ποσότητα των σταφυλιών μειωμένη κατά 10-15% σε σχέση με τον τρύγο του 2022.
Οι αξιοσημείωτες διαφορές θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας και νύχτας στους αμπελώνες και η συγκομιδή των σταφυλιών κατά τις βραδινές ώρες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της ποιότητας των σταφυλιών σε υψηλά επίπεδα!
Το Κτήμα Παυλίδη ξεκίνησε την πρακτική του νυχτερινού τρύγου το 2005. Όλες οι ποικιλίες των ιδιόκτητων αμπελώνων, που βρίσκονται στα Κοκκινόγεια και την Περιχώρα Δράμας, τρυγούνται τις βραδινές ώρες. Η επιλογή της περιοχής που φυτεύτηκαν οι αμπελώνες οφείλεται στη γεωγραφική της διαμόρφωση, όπου περιβάλλονται από τρεις μεγάλους ορεινούς όγκους, το Φαλακρό, το Μενοίκιο και Παγγαίο όρος. Οι δροσεροί άνεμοι που έρχονται από τον βορρά λειτουργούν ευεργετικά διότι μειώνουν τα επίπεδα υγρασίας, άρα και τις πιθανές ασθένειες στον αμπελώνα, ενώ παράλληλα τα σταφύλια διατηρούν τις φυσικές τους οξύτητες και τα αρώματα τους.
Τους καλοκαιρινούς μήνες, παρατηρούνται μεγάλες διαφορές θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας και νύχτας, μέχρι και 15°C. Οι συνθήκες κατά τη διάρκεια της νύχτας στον τρύγο φαντάζουν ιδανικές για τα σταφύλια και τους τρυγητές.
Η μεταφορά των σταφυλιών προς το οινοποιείο γίνεται με τη χρήση φορτηγού ψυγείου. Τα τελάρα θα παραμείνουν σε ειδικά ψυγεία στον χώρο της παραγωγής για περίπου 8 ώρες, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η ελάχιστη δυνατή καταπόνηση των σταφυλιών, τα οποία θα περάσουν από διπλή τράπεζα διαλογής τις πρωινές ώρες. Το εξειδικευμένο προσωπικό του κτήματος υπό την έμπειρη καθοδήγηση του Οινολόγου και Διευθυντή Παραγωγής, Θανάση Εξάρχου, θα διαλέξει τα κατάλληλα σταφύλια χέρι-χέρι και στη συνέχεια θα ακολουθήσουν οι διαδικασίες της οινοποίησης.
Akritos Oinos Winery, Λέσβος
Φέτος ήταν μία από τις δυσκολότερες χρονιές που έχουμε βιώσει. Ο χειμώνας ήταν ήπιος με πολύ λίγες βροχοπτώσεις. Το ύψος των βροχών το τρίμηνο Οκτωβρίου - Δεκέμβριου ήταν 140mm και η μέση θερμοκρασία από 12,0 έως 17,1°C. Οι ίδιες σχεδόν κλιματικές συνθήκες επικράτησαν και στο πρώτο τρίμηνο του 2023 όπου οι βροχοπτώσεις ήταν λίγες και οι θερμοκρασίες για την εποχή αυξημένες. Την άνοιξη υπήρξαν κάποιες αξιόλογες βροχές αλλά και ασυνήθιστα χαμηλές για την εποχή θερμοκρασίες, που είχαν ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση της εκπτύξης των οφθαλμών των πρέμνων.
Στις 8 Μαΐου 2023, τα ξημερώματα σημειώθηκε παγετός με αποτέλεσμα να «καούν» αρκετά φυτά, τα οποία λόγω της οψιμότητας της χρονιάς, τα βλαστάρια ήταν σε αρχικό ακόμα στάδιο.
Επί μία εβδομάδα υπήρξε τον Ιούνιο μόνιμη συννεφιά με βροχή και υψηλή υγρασία, με αποτέλεσμα την εμφάνιση σε αρκετές περιοχές περονόσπορου που η εξάπλωσή του ήταν ταχύτατη. Λόγω των βροχών και των υψηλών θερμοκρασιών υπήρξε υπέρμετρη ανάπτυξη των βλαστών και απαιτήθηκαν επιπλέον καλλιεργητικές φροντίδες.
Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο οι παρατεταμένοι καύσωνες ήταν κάτι ασυνήθιστο για την Λέσβο που δροσίζεται με το μελτέμι του Αιγαίου, με αποτέλεσμα την περαιτέρω οψίμιση του τρύγου, μιας και η φωτοσύνθεση των φυτών ήταν διακοπτόμενη.
Ο περονόσπορος και το ωίδιο έκαναν απαιτητική την φυτοπροστασία και η τρίτη γενιά της ευδέμιδας, λόγω κλιματολογικών συνθηκών, απαιτούσε επιπλέον επεμβάσεις για να αποφευχθεί η καταστροφή της παραγωγής.
Συμπερασματικά ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά. Βλέποντας όμως τις υπόλοιπες αμπελουργικές περιοχές της Ελλάδας μπορούμε να πούμε ότι στην Λέσβο οι συνθήκες ήταν πιο ευνοϊκές.
Όσοι ήταν καθημερινά στους αμπελώνες και γνώριζαν, μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες της χρονιάς. Οι ανοιξιάτικες βροχές βοήθησαν στην αύξηση της παραγωγής, όμως μόνο στους υγιής αμπελώνες. Γενικά αναμένεται μείωση της συνολικής παραγωγής στο 30%.
Αlpha Estate, Αμύνταιο
Το 2023 χαρακτηρίζεται αναμφίβολα ως μια ιδιαίτερα απαιτητική χρονιά με σημαντικές προκλήσεις. Σε αυτό λοιπόν, το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον κληθήκαμε αναφορικά με τις κλιματικές συνθήκες να διαχειριστούμε την αμπελουργική περίοδο με πολύτιμα εργαλεία την βαθιά γνώση της αμπελοκαλλιέργειας, τις ιδιαίτερες απαιτήσεις που εμφανίζει η σοδειά, οι καλλιεργούμενες ποικιλίες και το ιδιαίτερο μικροκλίμα του κάθε αμπελοτεμαχίου και γνώμονα την αδιάκοπη προσήλωσή μας στην δημιουργία άριστης ποιότητας σταφυλοπαραγωγής.
Οι καιρικές συνθήκες την περίοδο του χειμώνα ήταν ιδιαίτερα ήπιες με χαμηλές βροχοπτώσεις ανύπαρκτες χιονοπτώσεις και σχετικά υψηλές θερμοκρασίες για την ζώνη. Η αρχική εκτίμηση για πρωίμηση ανατράπηκε από τις υψηλές βροχοπτώσεις που άρχισαν από το δεύτερο μισό Απριλίου και συνεχίστηκαν για ολόκληρο τον Μάιο και μέχρι τα μισά Ιουνίου. Επιπλέον ενώ οι θερμοκρασίες άρχισαν σχετικά με υψηλές για την περίοδο θερμοκρασίες στην συνέχεια ο Μάιος και οι αρχές Ιούνιου ήταν ιδιαίτερες δροσερές.
Ακολούθησαν ένα σημαντικά άνυδρο και ζεστό καλοκαίρι με έντονη μεταβολιστική δραστηριότητα της αμπέλου και τα σημαντικά υδατικά αποθέματα των προηγούμενων μηνών εξαντλήθηκαν γρήγορα. Το υδατικό στρες εμφανίστηκε νωρίς και για τον λόγο αυτό η στρατηγική ελεγχόμενης άρδευσης είναι ένα από τα μεγάλα ζητούμενα ποιοτικής διαχείρισης για την φετινή αμπελουργική χρονιά που συνεπάγεται ποιοτικά και ποσοτικά αυξημένης δουλειάς μέσα στο αμπέλι για να διαχειριστούμε τις ακραίες αυτές συνθήκες.
Επιπλέον, οι αυξημένες υγρασιακές συνθήκες από τις βροχές της άνοιξης είχαν ως αποτέλεσμα την μεγάλη πίεση σε θέματα φυτοϋγείας της αμπέλου και συνέτειναν στο γεγονός της ακόμη μεγαλύτερης αφοσίωσης και ιδιαίτερα αυξημένης λήψης μέτρων προληπτικής φυτοπροστασίας. Το βλαστολόγημα, η αφαίρεση λαίμαργων, το κορυφολόγημα, προσφέρουν ισορροπημένη ανάπτυξη και θρέψη στο φυτό. Επιπλέον, τεχνικές διαχείρισης φυλλώματος όπως η επιλεκτική και χρονικά επιλεγμένη αφαίρεση φύλλων βελτιώνει το μικροκλίμα της αμπέλου.
Η προληπτική φυτοπροστασία ακολουθεί ευλαβικά τις ανάγκες της σοδειάς και διασφαλίζει υψηλό ποιοτικό δυναμικού της παραγωγής. Η ισορροπημένη διαμόρφωση της στρεμματικής απόδοσης με ισορροπημένη εφαρμογή πράσινου τρυγητού και η αδιάκοπη απομάκρυνση των ζιζανίων αποκλειστικά με μηχανική μέθοδο, υπηρετεί όχι μόνο τη μοναδική ποιότητα των σταφυλιών μας αλλά και τον αμέριστο σεβασμό στο περιβάλλον του οικοσυστήματος του Αμυνταίου. Η εφαρμογή ιδανικής ισορροπίας της φυλλικής επιφάνειας και η διαχείριση ύψους παραγωγής που επιτεύχθηκε μέσω πράσινου τρύγου, ήταν κάποιες από τις διαδικασίες που έλαβαν χώρα λίγο πριν την έναρξη του τρύγου.
Η ωρίμανση εξελίχθηκε εξαιρετικά καλά. Οι πρώιμες λευκές ποικιλίες ωρίμασαν το 1ο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου, σημειώνοντας ένα δεκαήμερο καθυστέρηση, ενώ οι ερυθρές από το τέλος του ίδιου μήνα στις οποίες παρακολουθούμε την πορεία ωρίμασής τους.
Kτήμα Τσέλεπος, Σαντορίνη
Ο φετινός τρύγος φάνηκε να είναι μία δύσκολη υπόθεση. Η κλιματική αλλαγή, μία από τις κυριότερες παγκόσμιες απειλές, έφερε ανατροπές και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που εμφανίζονται όλο και συχνότερα επιδρούν με αρνητικό τρόπο στην αμπελοκαλλιέργεια.
Η φετινή χρονιά ήταν ιδιαίτερη. Ενώ ο χειμώνας ήταν ήπιος, αρκετές δυσκολίες εμφανίστηκαν την άνοιξη με δύο κρούσματα παγετού και μία χαλαζόπτωση να απειλούν τα εύθραυστα μπουμπούκια και τους βλαστούς. Πιο συγκεκριμένα, το χαλάζι τον Απρίλιο προξένησε μεγάλες ζημιές στην παραγωγή στο μεγαλύτερο κομμάτι του νησιού και κυρίως στον Πύργο, που βρίσκονται τα περισσότερα αμπέλια μας, με την πίεση εμφάνισης περονόσπορου καθ’ όλη την καλλιεργητική περίοδο.
Τη χαλαζόπτωση ακολούθησαν συνεχείς και έντονες βροχοπτώσεις , οι οποίες έδωσαν τη θέση τους σε μεγάλους καύσωνες και ανομβρία τον Ιούνη επιδεινώνοντας τις ήδη δύσκολες συνθήκες. Ο εκτεταμένος καύσωνας σόκαρε τα κλίματα και έτσι η ωρίμανση των σταφυλιών άργησε, με αποτέλεσμα να έχουμε όψιμο τρύγο μετά τον Δεκαπενταύγουστο.
Συνέπεια όλων των παραπάνω είναι η σημαντικά μειωμένη παραγωγή, έως και 40-50% απώλειες στους αμπελώνες και όπως οι περισσότεροι παραγωγοί, μένει να δούμε αν αυτό είναι κάτι που θα επηρεάσει και την επόμενη εσοδεία.
Αναφορικά με την ποιότητα των σταφυλιών, τα πρώτα δείγματα είναι πολύ ενθαρρυντικά! Με εξαίρεση την συνήθη ανομοιόμορφη ωρίμανση στη Σαντορίνη, πρόκειται για μια σοδειά με εξαιρετικό αρωματικό δυναμικό, ικανοποιητικές οξύτητες και ισορροπημένο προφίλ, με ελάχιστη προσβολή σταφυλιών από βοτρύτη. Μια χρονιά γεμάτη προκλήσεις και αναπάντεχα καιρικά φαινόμενα, που ωστόσο υπόσχεται υψηλής ποιότητας αποτελέσματα στα ποτήρια μας!
Ο Γιάννης Τσέλεπος τονίζει πως παρά τις δυσκολίες, οι επαγγελματίες οινοπαραγωγοί δεν έχουν φοβηθούν τίποτα και δηλώνει αισιόδοξος πως με σωστή δουλειά στο οινοποιείο, περιμένουμε και φέτος πολύ εκφραστικά και τυπικά κρασιά!
Ελληνικά 
English (UK)