Τα κρασιά της Κρήτης συνθέτουν μια ξεχωριστή προσωπικότητα διαμορφώνοντας έναν άρρηκτο δεσμό μεταξύ των οινοποιείων και ενός σαγηνευτικού μωσαϊκού παράδοσης, φυσικής ομορφιάς και ιστορίας του νησιού, αναδεικνύοντας εκλεκτές συλλογές οίνων.
Σε μία περιπλάνηση στον πιο ιστορικό αμπελώνα της Ευρώπης, την Κρήτη, με ηχηρή παρουσία στην παραγωγική και κοινωνική ζωή του νησιού από τα πρώιμα Μινωικά χρόνια έως και σήμερα, ο Sommelier Ευθύμιος Ανδριόπουλος περπατά στους δρόμους του κρασιού που χάραξαν 3 κορυφαία Ελληνικά οινοποιεία ποιώντας οίνον τέλειον.
Κτήμα Τοπλού, Σητεία- Kρήτη
Ένα σύγχρονο οινοποιείο με εγκαταστάσεις προσαρμοσμένες στο ανάγλυφο του τοπίου
Πως θα περιγράφατε την πορεία του οινοποιείου έως και σήμερα?
Η σχέση της Μονής Τοπλού με το οινοποιείο είναι άμεση και άρρηκτη καθώς γη, αμπελώνες και οινοποιείο ανήκουν στην Ιερά Μονή Τοπλού. Όλη η διαδικασία παραγωγής επιβλέπεται προσωπικά από τον Ηγούμενο Αμβρόσιο σε συνεργασία με το επιστημονικό προσωπικό της εταιρείας.
Από το 2005 οπού και τελείωσε η κατασκευή του σύγχρονου οινοποιείου της Μονής Τοπλού ξεκίνησε η παραγωγή βιολογικών ποιοτικών κρασιών.
Όμως, το 2019 υπό τον Ηγούμενο πάτερ Αμβρόσιο ξεκίνησε ολική μεταστροφή της όλης παραγωγικής διαδικασίας, ένα rebranding δηλαδή με έμφαση σε πιο μοντέρνες ετικέτες και κυρίως στις γηγενείς ποικιλίες καθώς και τα μονοποικιλιακά κρασιά έτσι ώστε να μπορεί να αναδειχθεί ο πλούτος της Κρήτης συνυφασμένος με το Terroir της Μονής Τοπλού (φτωχά και ανεμοδαρμένα εδάφη, χαμηλής παραγωγής και εξαιρετικής ποιότητας σταφύλια).
Στη φαρέτρα των καλλιεργούμενων ποικιλιών υπάρχουν Βηλάνα, Θραψαθήρι, Ασύρτικο, Λιάτικο, Μανδηλαριά και Syrah, από τις παραπάνω ποικιλίες παράγονται τα μονοποικοιλιακά κρασιά, πιο αναλυτικά:
| 101 πόρτες | Βηλάνα | Λευκός | Ξηρός | |
| Γερτό | Θραψαθήρι | Λευκός | Ξηρός | |
| Σαμώνιον | Ασύρτικο | Λευκός | Ξηρός | |
| Αμάραντον | Λιάτικο | Ροζέ | Ξηρός | |
| Ληνός | Λιάτικο | Ερυθρός | Ξηρός | |
| 101 πόρτες | Syrah | Ερυθρός | Ξηρός | |
| Λότζα | Μανδηλαριά | Ερυθρός | Ξηρός | |
| Φιλόθεος | Λιάτικο | Ερυθρός | Γλυκύς |
Ποια είναι για εσάς τα κρασιά εκείνα, τα οποία θα χαρακτηρίζατε ως διαμάντια και τα οποία διατηρείτε περήφανα σε ξεχωριστή θέση στην καρδιά και στη συλλογή σας?
Το Γερτό αδιαμφισβήτητα είναι το κρασί που κερδίζει τις καρδιές των καταναλωτών διότι το Θραψαθήρι ανταποκρίνεται πολύ καλά στο ξηρό κλίμα της Σητείας παράγοντας αρωματικά κρασιά με πολύ ευχάριστη επίγευση.
Ο Ληνός είναι ένα κρασί πολύ σημαντικό για το οινοποιείο διότι πέρα από ότι η ποικιλία Λιάτικο παράγει πολύ ποιοτικά ερυθρά κρασιά μέτριου σώματος αρωματικά με πολύ μεγάλο δυναμικό παλαίωσης , είναι επίσης η κυρίως καλλιεργούμενη ποικιλία της Σητείας και τέλος συνοδεύει άριστα την τοπική κουζίνα.
Η Λότζα αποτελεί άλλο ένα διαμάντι του οινοποιείου λόγω του τρόπου παραγωγής , όπου τα ερυθρά σταφύλια της Μανδηλαριάς λιάζονται υπό τον ήλιο για 10 ημέρες έτσι ώστε να κάνουμε ένα πολύ συμπυκνωμένο ερυθρό ξηρό οίνο, όπου στη συνέχεια παλαιώνει σε νέα δρύινα βαρέλια 600 λίτρων για 18 μήνες, με το αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικό!
Μάθε πριν πας
Το οινοποιείο Κτήμα Τοπλού βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της Κρήτης κοντά στο φοινικόδασος Βάι και ανήκει στην Ιερά Μονή Τοπλού. Παράγει κρασί από τους ιδιόκτητους βιολογικούς αμπελώνες εκτάσεως 430 περίπου στρεμμάτων.
Γευστική δοκιμή
Γερτό
Λευκό, ξηρό, ποικιλίας Θραψαθήρι με αρώματα λευκών λουλουδιών, ανθού λεμονιάς, lime, κίτρο, λεμόνι, γκρέιπφρουτ, ανανάς, μάνγκο.
Παλαίωση: 3 έτη
Ληνός Λιάτικο
Ερυθρός, Ξηρός οίνος. Πολύπλοκη γλυκιά μύτη με κυρίαρχα αρώματα ρόδι, βύσσινο, γκουάβα και δέρμα. Ελαφρύ σώμα με μακρά και γλυκιά επίγευση βύσσινου μαζί μια μικρή αίσθηση ταννινών.
Λότζα
Βιολογικός ερυθρός Μονοποικιλιακός Ξηρός Οίνος , ΠΓΕ Λασίθι
Από αμπελώνες 30 ετών, ένας συμπυκνωμένος ερυθρός οίνος μακράς παλαίωσης (10 έτη), από τη γηγενή κρητική ποικιλία Μανδηλαριά.
Βαθύ κόκκινο χρώμα ,υψηλός αλκοολικός τίτλος και νότες καφέ, βανίλιας και μαύρων μούρων.
Γεμάτο στόμα και μακρά επίγευση με έντονες ταννίνες.
Ιδανικό για να συνοδεύσει κρέας ψημένο στη σχάρα και κυνήγι.
Κτήμα Λυραράκη- Αλάγνι, Hράκλειο- Κρήτη
Τα μυστικά της οινοποίησης και οι γηγενείς ποικιλίες αποκαλύπτονται σε έναν φιλόξενο χώρο, όπου το όραμα και η αγάπη για το κρασί μαρτυρούν μία αρμονική συνύπαρξη
Πως θα περιγράφατε την πορεία του οινοποιείου έως και σήμερα?
Ως οινοποιός από κούνια, μπορώ να πω ότι το κρασί είναι στο αίμα μου. Από παιδί βρισκόμουν στα αμπέλια και στο οινοποιείο, ζώντας την αφοσίωση της οικογένειάς μας στο κρασί και το όραμα για την ανάδειξη του Κρητικού αμπελώνα και του πλούτου του.
Η πιο σημαντική πηγή γνώσεών μου ήταν η ίδια η εμπειρία, καθώς από πολύ μικρή ηλικία δούλεψα σε κάθε τομέα του οινοποιείου και απέκτησα σφαιρική γνώση για το αντικείμενο. Από τότε, εργάζομαι για να συμβάλλω στην καταξίωση της Κρήτης στο παγκόσμιο οινικό στερέωμα και στην εδραίωσή της ανάμεσα στους σημαντικότερους οινικούς προορισμούς. Το μότο μου είναι: «κρατώντας τις παλιές, υγιείς ρίζες, χαράζουμε νέους, καινοτόμους δρόμους».
Ποια είναι για εσάς τα κρασιά εκείνα, τα οποία θα χαρακτηρίζατε ως διαμάντια και τα οποία διατηρείτε περήφανα σε ξεχωριστή θέση στην καρδιά και στη συλλογή σας?
Είμαι περήφανος για τις ποικιλίες που διέσωσε από εξαφάνιση η οικογένειά μας, το Δαφνί, το Πλυτό και το Μελισσάκι. Η τελευταία αυτή ποικιλία με συγκινεί ιδιαίτερα, καθώς την ανακάλυψα ο ίδιος σε έναν εκατόχρονο αμπελώνα στο Αμάρι. Καθώς περπατούσαμε με τον αμπελουργό ανάμεσα σε κλήματα Πλυτό και Βιδιανό, παρατήρησα ένα μικρόρωγο σταφύλι που δεν έμοιαζε με τα άλλα, ούτε στην όψη αλλά ούτε και στη γεύση.
Αργότερα βρήκαμε καταγεγραμμένη την ποικιλία Μελισσάκι στην περιοχή του Αμαρίου και παίρνει το όνομά της από την ομοιότητά της με το άρωμα μελιού και κερήθρας. Το 2010 φυτέψαμε κλήματα Μελισσάκι στον ιδιόκτητο αμπελώνα στο Ηράκλειο "Γεροδέτη", από τον οποίο προέκυψε το ομότιτλο κρασί Μελισσάκι Γεροδέτη.
Από την ίδια περιοχή στην οποία ανακαλύψαμε το Μελισσάκι προέρχεται και η δεύτερη ετικέτα που ξεχωρίζω, το Λιάτικο Κέντρος, που εκφράζει ένα πολύ ιδιαίτερο terroir της Κρήτης.
Σε υψόμετρα άνω των 800 μέτρων στο όρος Κέντρος, καλλιεργούνται για περισσότερο από έναν αιώνα προφυλλοξηρικά αμπέλια Λιάτικου σε χαμηλά κύπελλα που προστατεύουν τον καρπό από τους ανέμους και την έντονη ηλιοφάνεια. Το κρασί που προκύπτει έχει ατσάλινο στόμα, χαρακτηριστικό της δύναμης και της πυγμής του τόπου του.
Τέλος, ξεχωρίζω και την ετικέτα Σύμβολο, που παράγεται μόνο στις πιο εκλεκτές χρονιές και συμπυκνώνει όλη την οινική γνώση, έρευνα κι εμπειρία της οικογένειας, παντρεύοντας αρμονικά διαφορετικές ποικιλίες σε ένα κρασί με υψηλή αρωματική ένταση και γευστικό βάθος.
Μάθε πριν πας
Το Οινοποιείο Λυραράκη, που ιδρύθηκε το 1966 από τα αδέρφια Μανώλη και Σωτήρη Λυραράκη, διαχειρίζεται σήμερα 120 στρέμματα ιδιόκτητων αμπελώνων και άλλα 730 στρέμματα συνεργαζόμενων αμπελουργών, καλλιεργώντας σύμφωνα με τις αρχές της βιολογικής γεωργίας και της βιώσιμης ανάπτυξης, με σεβασμό στη βιοποικιλότητα του τόπου.
Από την αρχή, η οικογένεια αφοσιώθηκε στην αναβίωση σπάνιων γηγενών ποικιλιών της Κρήτης, όπως το Δαφνί, το Πλυτό και το Μελισσάκι και συνεχίζει να πρωτοπορεί στην έρευνα για την ανακάλυψη ξεχασμένων ποικιλιών και μοναδικών terroir.
Γευστική δοκιμή
Μελισσάκι Γεροδέτη
Λευκός, Ξηρός οίνος, ποικιλίας Mελισσάκι, Π.Γ.Ε Κρήτη, μέτριο χρυσαφί χρώμα
Aρώματα μανταρινιού, αποξηραμένου μήλου και μελιού ακακίας, ενωμένα με συμπυκνωμένες νότες τζίντζερ, λεμονιού και τανινών στον ουρανίσκο. Επιδέχεται παλαίωσης έως 6 μήνες
Λιάτικο Κέντρος
Ροζέ, Ξηρός οίνος, ποικιλία Λιάτικο, Π.Γ.Ε Κρήτη. Το ροζέ αυτό αποτελεί την αναγέννηση των σταφυλιών με νέο πρόσωπο, σε έναν οίνο με απαλό χρώμα δέρματος και ατσάλινο στόμα, χαρακτηριστικό της πυγμής της προέλευσης του. Τριανταφυλλί χρώμα με φρουτώδη αρώματα γλυκού περγαμόντου ισορροπούν ευχάριστα με την αίσθηση χειμωνιάτικων λουλουδιών.
Παλαίωση: έως 18 μήνες
Σύμβολο
Ερυθρός, Ξηρός οίνος, Π.Γ.Ε Κρήτη
Έντονο ρουμπινένιο ερυθρό χρώμα με στρώσεις αρωμάτων άγριων μούρων, καπνού και δάσους που αναμιγνύονται με γλυκά μπαχάρια και βιολέτες. Εκφράζει ταυτόχρονα δύναμη αλλά και φινέτσα καθώς ξεδιπλώνει μια τελευταία μεταξένια επίγευση.
Παλαίωση: 10 έτη
Οινοποιείο Διαμαντάκης- Kάτω Ασίτες, Ηράκλειο- Kρήτη
Aπό το αμπέλι….στο μπουκάλι!
Η μακρόχρονη παράδοση της αμπελουργίας και το μεράκι εχέγγυα της σύγχρονης μονάδας παραγωγής ποιοτικών κρασιών
Πως θα περιγράφατε την πορεία του οινοποιείου έως και σήμερα?
Το οινοποιείο Διαμαντάκης ξεκίνησε ως ιδέα το 2000 όταν εισάχθηκα στο Τμήμα Οινολογίας και Τεχνολογίας Ποτών του τότε ΤΕΙ ΑΘήνας σημερινό Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Καταγόμενος από αμπελουργική οικογένεια είχαμε αμπέλια στην περιοχή των Ασιτών στην Κρήτη και τότε είπαμε μαζί με τα δυο μου μεγαλύτερα αδέρφια Ιωάννη και Μιχάλη να ξεκινήσουμε τις διαδικασίες να φτιάξουμε ένα κτήριο μικρό που θα στεγάσει το οινοποιείο μας και να δημιουργήσουμε μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση.
Έτσι και έγινε τελειώνοντας ξεκινήσαμε τη κατασκευή του οινοποιείου το 2008 ήρθε η πρώτη οινοποίηση και τον Μάιο του 2009 εμφιαλώσαμε τα πρώτα μας κρασιά τον Λευκό και τον Ερυθρό ΠΡΙΝΟ ενώ βάλαμε στα βαρέλια την πρώτη ερυθρή Διαμαντόπετρα 2008 ( Syrah 70% -Μανδηλαριά 30%) που πρωτοκυκλοφόρησε το 2010. Στην πορεία ο αμπελώνας μεγάλωσε και πλέον ως οικογένεια καλλιεργούμε 150 στρέμματα και έχουμε 9 ετικέτες κρασιών.
Ποια είναι για εσάς τα κρασιά εκείνα, τα οποία θα χαρακτηρίζατε ως διαμάντια και τα οποία διατηρείτε περήφανα σε ξεχωριστή θέση στην καρδιά και στη συλλογή σας?
Το 2008 ήταν μια σπουδαία χρονιά για τα ερυθρά στη Κρήτη. Η πρώτη ερυθρή Διαμαντόπετρα 2008 ( Syrah Μανδηλαριά ) θα μείνει σίγουρα σε ξεχωριστό σημείο στην καρδιά μας.
Άλλο σημαντικό σημείο στην διάρκεια της πορείας μας ήταν η επιλογή να δοκιμάσουμε το Ασύρτικο στην Κρήτη και στην περιοχή μας. Γύρω από το οινοποιείο έχουν φυτευτεί 25 στρέμματα αμπελώνα σε πεζούλες το 2010.
Τότε, αποφασίσαμε μια μικρή πεζούλα να φυτέψουμε με Ασύρτικο ,όπου στην πορεία κάναμε πειραματικές οινοποιήσεις, είδαμε ότι ταιριάζει πολύ στο terroir της περιοχής και πλέον έχουμε φυτέψει αρκετά στρέμματα και κάνουμε 2 ετικέτες που χρησιμοποιούμε Ασύρτικο τη ΛΕΥΚΗ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΕΤΡΑ( Ασσύρτικο 50%- Βιδιανό 50%) και το ΠΕΤΑΛΙ ΑΣΥΡΤΙΚΟ.
Σαν τρίτο αγαπημένο σημείο, θα αναφέρω την επιλογή να ασχοληθούμε με την τοπική ποικιλία Λιάτικο όπου το 2017 οινοποιήσαμε και το 2019 βγήκε για πρώτη φορά στην αγορά ένα Λιάτικο δεξαμενής το ΠΕΤΑΛΙ ΛΙΑΤΙΚΟ.
Αποτελεί ένα Λιάτικο που μπορεί να ταυτιστεί σαν ένα πολύ καλό καλοκαιρινό ερυθρό με νόστιμα γευστικά και αρωματικά στοιχεία και αγκαλιάζεται ιδιαίτερα και από τις αγορές στο εξωτερικό.
Θεωρούμε σπουδαία την εν λόγω ποικιλία και οφείλω να παραδεχτώ ότι δεν της δώσαμε την απαραίτητη προσοχή στο ξεκίνημα της οινοποιητικής μας καριέρας μιας και τότε ο καταναλωτής δεν ήταν καθόλου εξοικειωμένος με τα ανοικτόχρωμα ερυθρά αφού έδινε μεγάλη έμφαση στα πλούσια βαθιά σκούρα χρώματα.
Ανήκουμε στη ζώνη ΠΟΠ ΔΑΦΝΕΣ και οφείλουμε να δίνουμε μεγάλη βαρύτητα στο Λιάτικο αφού αποτελεί σημαία της οινικής μας ζώνης. Από Λιάτικο εκτός από το Πετάλι ,κυκλοφορούμε τα τελευταία 2 χρόνια και τη Ροζέ Διαμαντόπετρα που είναι ένα Ροζέ δεξαμενής με ΛΙΑΤΙΚΟ 100%.
Μάθε πριν πας
Το οινοποιείο ∆ιαμαντάκης αποτελεί μια σύγχρονη μονάδα παραγωγής ποιοτικών οίνων στην Κρήτη. Βρίσκεται νοτιοδυτικά της πόλης του Ηρακλείου στην καρδιά της επαρχίας Μαλεβιζίου, έξω από το χωριό Κάτω Ασίτες.
Στόχος της οικογένειας είναι η παραγωγή εκλεκτών κρασιών, καλλιεργώντας τους αμπελώνες με σεβασμό και φροντίδα και ταυτόχρονα αξιοποιώντας το μοναδικό μικροκλίμα της περιοχής σε συνδυασμό με τις ντόπιες ποικιλίες σταφυλιού, όπως το Λιάτικο, το Βιδιανό, το Ασύρτικο και η Μανδηλαριά.
Γευστική δοκιμή
Διαμαντόπετρα
Ερυθρός, Ξηρός οίνος, Π.Γ.Ε Κρήτη
Η 12-μηνη παλαίωση σε δρύινα βαρέλια δημιουργεί ένα πληθωρικό κρασί με έντονο αρωματικό μπουκέτο, που κυριαρχείται από μαύρα βατόμουρα και πιπέρι. Το κρασί χαρακτηρίζεται από οξύτητα, με μία ευχάριστη επίγευση μακράς διάρκειας.
Πετάλι Ασύρτικο
Ξηρός , Λευκός οίνος
Απαλό, κίτρινο χρώμα, αρώματα εσπεριδοειδών, λουλουδιών, Κρητικών βοτάνων όπως θυμάρι και ρίγανη. Η υψηλή οξύτητα το καθιστά δροσερό και τραγανό. Η τρίμηνη ωρίμανση με τις οινολάσπες, προσδίδει στο κρασί μεγαλύτερο βάθος και πολυπλοκότητα που καταλήγουν σε μια επίγευση μεγαλύτερης διάρκειας με κύριο γνώρισμα μια αίσθηση μεταλλικότητας.
Πετάλι Λιάτικο
Κόκκινος, Ξηρός οίνος, ποικιλία Λιάτικο, Ώριμα κεράσια, φράουλες, δαμάσκηνα και βύσσινα μπλέκονται με κάποιες πικάντικες νότες, μεταξένιες τανίνες και τραγανή οξύτητα.
Παλαίωση: 5 έτη
*** Θερμές ευχαριστίες στα οινοποιεία που χωρίς τη συμβολή τους, το άρθρο δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί.
Σχετικά με τον συντάκτη
Ο Ευθύμιος Ανδριόπουλος είναι απόφοιτος του φημισμένου Ελβετικού εκπαιδευτικού ιδρύματος Centre International De Glion με εξειδίκευση στις αρχές της ξενοδοχειακής διοίκησης(Αssociate Degree ), τουριστικού και ξενοδοχειακού μάνατζμεντ(Manchester College of Arts & Technology).
Έχει εργαστεί ως Maitre και Sommelier σε κορυφαίους ξενοδοχειακούς ομίλους ανά την Ελλάδα. Διαθέτει πλούσια εμπειρία ως εκπαιδευτής στα Ι.Ι.ΕΚ. Δέλτα Πάτρας του τμήματος Τεχνικού Τουριστικών Μονάδων και Επιχειρήσεων Φιλοξενίας και ειδικότερα στον Τομέα Ξενοδοχείων, Μαγειρικής, Αρτοποιίας, Ζαχαροπλαστικής. Είναι τακτικό μέλος της ένωσης Patras Wine Club με δράσεις για το Ελληνικό κρασί και την Ελληνική γαστρονομία.
Ελληνικά 
English (UK)