Η ξυλογλυπτική υπήρξε από τις παλαιότερες ενασχολήσεις του ανθρώπου. Ελάχιστα δείγματα της τέχνης αυτής έχουν διασωθεί από τη βυζαντινή περίοδο, τα οποία ωστόσο επιβεβαιώνουν τη σχέση της με τη γλυπτική στο μάρμαρο, τη μικροτεχνία και την ζωγραφική. Στο παραθαλάσσιο χωριό των Ματάλων, εκεί που η αντικουλτούρα των χίπις γευόταν στιγμές ελευθερίας και αυτοέκφρασης, το ξυλόγλυπτο του Σπύρου Στεφανάκη στέκει φρουρός της τέχνης της.
Δεν είναι τυχαίο που εδώ έζησαν τα παιδιά των λουλουδιών…δεν είναι τυχαίο που εδώ, αγναντεύοντας το πέλαγος, οραματίζονταν ένα μέλλον που στηρίζεται στην αγάπη, τη ζωή, τη φιλία, την ειρήνη. Κλείσε τα μάτια, ερωτεύσου. Ζήσε το σήμερα….ζήσε την αιωνιότητα στη μαγεία αυτού του ευλογημένου τόπου, τον μοναδικό μέσα στο σύμπαν….τα Μάταλα.
Στο μικρό αυτό απόσπασμα, ο Κρητικός καλλιτέχνης Σπύρος Στεφανάκης ξεδιπλώνει τις πτυχές της μεγάλης του αγάπης για τα Μάταλα, μία αγάπη που μετουσιώθηκε σε ένα πελώριων διαστάσεων και εκπληκτικής ομορφιάς ξυλόγλυπτο κοσμώντας την είσοδο του χωριού των Ματάλων.
Το ξυλόγλυπτο, δώρο στο χωριό του δήμου Φαιστού, απεικονίζει τέσσερις από τους θεούς του Ολύμπου και κάθε κλαδί του αντιπροσωπεύει μία ανάγλυφη απεικόνιση της μυθολογίας και του Ελληνικού πολιτισμού.
Με έντονη την επιθυμία του να κάνει ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή του, προβληματίστηκε όταν πληροφορήθηκε ότι η ελιά 600 ετών που έστεκε στην είσοδο του χωριού προοριζόταν να μετατραπεί σε έξι τόνους καυσόξυλα.
Ζήτησε και έλαβε άδεια από τον πρόεδρο των Ματάλων να προχωρήσει στη μεταμόρφωση της αιωνόβιας ελιάς ως προσφορά στους κατοίκους του αγαπημένου του χωριού.
Το πελώριο δέντρο διέθετε ύψος 6 μέτρων και πλάτος 3 μέτρων. Ξεκίνησε να κόβει με αλυσοπρίονο τα χοντρά κομμάτια και έπειτα σκάλισε τις λεπτομέρειες με σκαρπέλα.
Η βάση του δέντρου απεικονίζει 4 πρόσωπα και έχει ύψος 2,20 μέτρα. Το κεντρικό πρόσωπο είναι ο θεός Διόνυσος, το πνεύμα του γλεντιού, η προσωποποίηση της νεότητας και της χαράς της Ζωής.
Δίπλα του ο Δίας, προστάτης του νόμου, της τάξης, της δικαιοσύνης και της φιλοξενίας.
Πίσω του ο τρομερός Ποσειδώνας, συμβολίζει τη θάλασσα, το ζεστό Λιβυκό Πέλαγος που κλείνει τα Μάταλα και δημιουργεί την ανεπανάληπτη παραλία ατενίζοντας τα κρυστάλλινα νερά της ενώ αριστερά στέκει ο Ερμής, ο προστάτης των Τεχνών και του Εμπορίου. Ο Ερμής θυμίζει την υψηλή Τέχνη που δημιούργησε το Καλοκαίρι της Αγάπης, και που μετέφεραν τα παιδιά των λουλουδιών στην παραλία της Κρήτης. Συγχρόνως, ο Ερμής, είναι και ο βοηθός των Εμπόρων, θυμίζοντας ότι τα Μάταλα, είναι πηγή ανάπτυξης και πλουτισμού, αν παραμείνουν μαζί με την Τέχνη.
Ακολουθώντας τα ίχνη ενός ιδιόμορφου « hippie –trail”, ένα μεγάλο ρεύμα ταξιδιωτών, που έμειναν γνωστοί στην ιστορία του τόπου ως χίπις, κατέφθασε στη Νότια Κρήτη τις δεκαετίες του '60 και του '70, όπου υιοθετώντας έναν φυσικό τρόπο ζωής ,ασχολούνταν με την μουσική, το διαλογισμό, την ζωγραφική, την ποίηση, την φιλοσοφία και το ψάρεμα, απολαμβάνοντας την καταγάλανη θάλασσα, τις ζεστές νύχτες και την αμμουδιά.
Το φεγγάρι είναι το σύμπαν, το δελφίνι συμβολίζει τα ταξίδια της ζωής και οι γέροντες τη σοφία. Επάνω, υπάρχει ένας μαίανδρος, που διαχωρίζει την αρχαία από τη σύγχρονη Ελλάδα και εκεί εξαπλώνονται οκτώ μεγάλα κλαδιά, με το κάθε ένα να κουβαλά έναν ξεχωριστό συμβολισμό.
Το ένα από αυτά έχει το σχήμα δύο ερωτευμένων νέων, το άλλο ένα φίδι με ένα μήλο, ένα τρίτο μία τεράστια κουκουβάγια, ένα άλλο ένα τεράστιο δελφίνι με μία τρίαινα και ένα τελευταίο μία κυκλαδίτικη μορφή που αντανακλά τον Ελληνικό πολιτισμό.
Στις εσωτερικές πλευρές των κλαδιών, ο Κρητικός καλλιτέχνης σκάλισε τη ρήση του Ηρακλείτου `τα πάντα ρεί` , αλλά και τις λέξεις ειρήνη, αγάπη, ευτυχία, φιλία.
Στις άκρες των κλαδιών έχει βιδώσει πετρούλες, σαν αστέρια, που συμβολίζουν το σύμπαν με τα Μάταλα να δίνουν την εντύπωση στον επισκέπτη ότι είναι το κέντρο της Γης.
Εκτός από το σκαλισμένο δέντρο, που στέκει αγέρωχα καλοσωρίζοντας τους ταξιδιώτες στα Μάταλα, ο Σπύρος Στεφανάκης έχει φιλοτεχνήσει δεκάδες άλλα ξυλόγλυπτα πάνω σε γέρικα δέντρα, κορμούς και κομμάτια ξύλου. Προτιμά να λαξεύει πρόσωπα με τα μάτια κλειστά και να χαμογελούν, ενώ ανεμίζουν τα μαλλιά τους.
Τα θέματά που κυριαρχούν στα γλυπτά του είναι ο έρωτας, η νιότη, αλλά και τα περήφανα γηρατειά, εκφράζοντας για τον ίδιο δύο πολύτιμους σύμβουλους στη ζωή ενός ανθρώπου, την πείρα και τη σοφία. Γοητεύεται από το σύμπαν, τους πλανήτες και τη μυθολογία. Ο ίδιος έχει κατασκευάσει με ιδιαίτερη επιμέλεια και καλαισθησία καλοσχηματισμένα γλυπτά από γρανίτη, όπως το πρόσωπο ενός ηλικιωμένου, που κοσμεί έναν τοίχο στα Μάταλα, ολοκληρώνοντας το σε έναν μήνα, το καλοκαίρι του 2014.